Khi tìm kiếm từ khóa “tổ chức phi lợi nhuận” trên Google, chúng ta dễ dàng tìm thấy tổ chức này được định nghĩa như một tổ chức hoạt động với mục đích từ thiện, hoặc hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Điều này dẫn đến một sự ngộ nhận phổ biến rằng khái niệm tổ chức này đã được luật hóa trong hệ thống các văn bản pháp luật Việt Nam.
Tuy nhiên, cho đến nay mặc dù cụm từ “tổ chức phi lợi nhuận” đã được sử dụng rộng rãi trong các văn bản pháp luật, vẫn chưa có văn bản nào định nghĩa chi tiết về tổ chức phi lợi nhuận, cũng như cung cấp những hướng dẫn cụ thể về trình tự và thủ tục thành lập nên một tổ chức phi lợi nhuận.
Thay vào đó, chúng ta chỉ có thể tìm thấy quy định về những mô hình cụ thể của tổ chức phi lợi nhuận. Những tổ chức này hoạt động hướng đến mục tiêu phi lợi nhuận, hoặc được quy định rõ rằng “…là tổ chức phi lợi nhuận”, cụ thể như sau:
- Cơ sở bảo trợ xã hội (“CSBTXH”);
- Quỹ từ thiện, quỹ xã hội (“Quỹ”);
- Tổ chức phi chính phủ quốc tế (“TCPCP”);
- Hội;
- Tổ chức khoa học và công nghệ (“TCKHCN”);
- Các nhóm tình nguyện; và
- Doanh nghiệp xã hội.
Những tổ chức này có sự khác nhau về thủ tục thành lập, mục đích hoạt động, chức năng và cách quản lý. Chúng cũng được quy định và hướng dẫn bởi các văn bản pháp luật khác nhau, chẳng hạn: Quỹ từ thiện được quy định tại Nghị định 30/2012/NĐ-CP ngày 12/4/2012; Hội được quy định tại Nghị định 45/2010/NĐ-CP ngày 21/4/2010,….
Vì vậy, nhằm giúp các cá nhân – tổ chức quan tâm đến loại hình tổ chức phi lợi nhuận thu thập được những thông tin cần thiết, Bản ghi nhớ về “Thành lập tổ chức hợp pháp để tiến hành hoạt động từ thiện tại Việt Nam” giữa Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Cộng đồng LIN và Công ty luật Rusin & Vecchi đã được thực hiện.
Bản ghi nhớ này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về môi trường pháp lý liên quan đến tổ chức phi lợi nhuận, cũng như những thủ tục, trình tự chi tiết liên quan đến quá trình thành lập từng mô hình tổ chức cụ thể của tổ chức phi lợi nhuận theo hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam.
